Kulakaltı tükürük bezi (parotis) tümörleri
Ağzınızın her iki tarafında, kulaklarınızın önünde parotis adı verilen iki adet büyük tükürük bezi vardır. Bunlardan başka da tükürük yapan, her iki tarafta birer adet çene kemiğinin altında (submandibular bez), dilin altında ağız tabanında (sublingual bez) büyük tükürük bezleri vardır. Ayrıca daha küçük olan ve ağzınızın çevresine dağılmış milimetrik boyutta yüzlerce tükürük bezleri vardır.
Kulakaltı tükürük bezinde şişlik normal midir?
Tükürük bezlerinin bir kısmının anormal şekilde büyümesi nedeniyle kulak önü ve altında şişlikler oluşabilir. Bunlara parotis bezi tümörleri denir. Bunların çoğu iyi huyludur, yani vücudun diğer bölgelerine yayılmadıkları ve temas ettikleri diğer yapıları tahrip etmedikleri anlamına gelir. Tümörler genellikle sigara içmeyle veya bilinen diğer herhangi bir risk faktörü ile ilişkili değildir.
Parotiste kanserleşmiş tümörler de görülebilir. Tümörünüzün iyi huylu mu kötü huylu mu olduğunu bulmaya çalışmak için şişlikten iğne ile örnek alınabilir. Bu sonuçlar genellikle yararlıdır, ancak her durumda %100 güvenilir değildir.
Kulakaltı bezesi kitlesi ameliyatı gerekli midir?
Bu kitlelerin % 80'i iyi huylu olmasına rağmen, çoğu durumda, genellikle büyümeye devam ettiklerinden ve dış görünümü bozduklarından çıkarılmalarını öneririz. Başlangıçta iyi huylu da olsa yıllar geçtikçe bu kitleler kanserleşebilir. Ayrıca, kitle büyüdükçe, çıkarılması zorlaşır, bu da bir an önce ameliyat etmemizin bir başka nedenidir. Son olarak, kitlelerin tamamen çıkarılıp mikroskopik incelemesi yapılana kadar kesin nedeni ile ilgili her zaman bir endişe vardır. Bu nedenlerden dolayı size kitle ve etrafındaki tükürük bezi dokusunun çıkarılması ameliyatı (parotidektomi) önerilebilir.
Parotidektomi nedir?
Parotidektomi, parotis bezinin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Aslında, çoğu durumda parotis bezinin tamamı çıkarılmayıp etrafından bir miktar normal doku ile birlikte sadece kitle çıkarılır.
Parotidektomi ameliyatında neler yapılır?
Ameliyat genel anestezi altında gerçekleştirilir. Kulağınızın önünden ve boynunuza doğru inen bir kesi yapılacaktır. Bu kesi çok iyi iyileşir ve zamanla skarın (ameliyat izi) çok az olması muhtemeldir. Operasyonun sonunda, cerrah cilt altına herhangi bir kan pıhtısı birikmesini önlemek için bir dren (plastik tüp) yerleştirir. Bu dren birkaç gün içerisinde çıkarılır ve ardından çoşunlukla hasta hastaneden taburcu edilir.
Parotis kitlesinin çıkarılması için en iyi cerrahi yöntem nedir?
Sadece tümörün çıkartılması veya kazınarak temizlenmesi (enükleasyon ameliyatları) yeterli bir normal doku sınırı sağlamaz ve gelecekte tümör nüksü riskinde artışa yol açar.
Parotis ameliyatlarında en iyi sonuçlar, tümörün tamamen çıkarılmasıyla elde edilir ve tümörü çevreleyen normal dokudan yeterli bir sınır içermelidir. Parisye parotidektomi, yüzeysel parotidektomi veya total parotidektomi, tümörün tamamen çıkarılmasına izin verir ve tekrarlama şansını azaltır. Bu ameliyatlar yüksek seviyede beceri ve ileri eğitim gerektirir, çünkü teknik olarak yapılması zor prosedürlerdir.
Her zaman doktorunuzun baş boyun onkolojik cerrahisi konusunda yeterli eğitim alıp almadığını sorgulamalısınız.
Normal yaşantıma/işime ne zaman dönebilirim?
Çoğu hasta normal günlük aktivitelerine ve işine ameliyatyan 1 hafta sonrası dönebilmektedir.
Parotidektomi sonrası normal yiyip içebilecek miyim?
Elbette. Ameliyatın olduğu gün aneztezinin etkisi geçince normal yemek yiyebilir ve konuşabilirsiniz. Limon ve benzeri ekşi yiyeceklerden ise 2 hafta kadar kaçınmak gereklidir.
Parotidektomi ameliyatı sonrası neler beklenebilir?
Ameliyat geçiren çoğu kişinin hafif ila orta derecede ağrı ve rahatsızlık hissetme olasılığı yüksektir. Ağızdan yeterince alınan ağrı kesici ilaçlar ile bu giderilir. Genel anestezi sonrası 2-3 saat sonra önce sulu gıdalardan başlamak kaydıyla normal beslenmeye geçiliebilir.
Yüz zayıflığı ve felci
Parotis bezinin içinden geçen ve fasiyal sinir (yüz siniri) denilen çok önemli bir sinir vardır. Bu yüzün kaslarını hareket ettirir ve mimiklerin oluşmasını sağlar. Ameliyat sırasında hasar görürse, yüzün hareketlerinin zayıflamasına neden olabilir (yüz felci). Çoğu durumda sinir ameliyattan sonra normal olarak çalışır. Bununla birlikte, vakaların yaklaşık % 15-20'sinde sinir çürür ve sonuç olarak yüz felci gelişebilir. Bu genellikle ameliyattan sonra birkaç ay sürer ve konuşma ve dil terapistinin önerebileceği egzersizlerle iyileşme hızlanır.
Benign tümörler (iyi huylu tümörler) için yapılan ameliyatların % 1-2'sinde ise yüz felci kalıcı olabilmektedir. Bazı durumlarda sinire, kötü huylu bir tümör yapışık olabilir - bu durumda, tümörü güvenli bir şekilde çıkarmak için sinirin bazı dallarının çıkarılması gerekebilir. Bunun sonucunda yüz felci gelişecektir.
Yüz ve kulağın uyuşukluğu
Operasyon sırasında yüzün üzerindeki cilt kaldırılır ve ciltteki sinirlerin bir kısmı kesilir. Bu, yüzünüzün yanındaki ve kulağın önündeki cildin ameliyattan sonra bir süre uyuşması anlamına gelir. Hastaların çoğunda, aylar içerisinde bu hissizlik azalır, hatta tamamen kaybolabilir. Sıklıkla kulak memesindeki uyuşukluk kalıcı olabilir.
Hematom (kan toplaması)
Bazen drenlerden biri tıkanır ve cildinizin altında bir kan pıhtısı birikmesine neden olur (hematom). Hastaların yaklaşık % 5'inde hematom görülür ve bu olursa tekrar ameliyathaneye alınarak pıhtı giderilir ve dren değiştirilir.
Seroma (tükürük toplaması)
Vakaların % 2-5'inde parotis bezinin kesik yüzeyi cildinizin altında toplanabilecek küçük bir tükürük sızıntısı yapar. Böyle bir durumda, tükürük, genellikle bir iğne ile (kan testi gibi), birkaç hafta içinde muhtemelen birkaç kez çekilip boşaltılır, ancak bu zamanla tamamen geçer..
Frey sendromu
Bazı hastalarda ameliyattan aylar sonra yemek yerken yanaklarda kızarma ve terleme olabilr. Bunun nedeni, parotis bezine giden sinir uçlarının ameliyat sonrası yeniden büyümesi ve üstündeki derinin ter bezlerini çalıştırmaya başlamasıdır. Bu genellikle ter önleyici kozmetik ürünnlerin yanağa da uygulanmasıyla (roll-on, antiperspiran spreyler vb.) tedavi edilebilir veya doktorunuz çok şiddetli vakalarda başka tedaviler önerebilir.
İz bırakmadan parotidektomi ameliyatı yapılabilir mi?
Klasik olarak kulak önünden başlayıp boyuna doğru uzanan bir kesi ile yapılan parotis ameliyatlarının büyük bir kısmında kulak önünden başlayıp boyuna uzanmadan kulak arkasından saç çizgisine uzanan kesi ile ameliyatı yapmak mümkündür.
Bu şekilde oluşan yara izi kulak arkasında gizli kalır ve karşıdan görünmez. Bazen de yanağa doğru yerleşmiş küçük kitleleri ağız içinden çıkarmak mümkün olabilmektedir. Ancak zaten yüz siniri ile yakın ilişkiden dolayı oldukça tecrübe gerektiren parotis ameliyatlarını bu şekilde bir kesi ile yapmak daha da zordur ve çok daha fazla tecrübe gerektirmektedir. Uygun hastalarda kulak önü kısmı da olmayan sadece kulak arkasına gizlenmiş kesiler ile parotis ameliyatları tarafımızdan başarıyla yapılabilmektedir.